Rezystor to jeden z najprostszych elementów obwodu elektrycznego. Znajduje on zastosowanie w momencie, gdy należy ograniczyć płynący prąd. Z tego powodu jego rezystancja (stawiany opór) może być bardzo różna. Jeśli układ potrzebuje opornika np. 20Ω to rezystor o 50Ω prawdopodobnie nie będzie pasować. Niestety powierzchnia rezystora jest bardzo mała przez co bardzo trudno umieścić na nim napis, ani tym bardziej później go odczytać. W celu opisania właściwości opornika wymyślono kod paskowy. Jest to kod, który składa się z 4 (maksymalnie) sześciu kolorowych prążków, które kodują rezystancję elementu (6 paskowe również Temperaturowy współczynnik rezystancji).
W celu odczytania danych z rezystora należy posłużyć się tabelką danych. Przedstawiona tabelka zawiera jak odczytywać pola określonego typu. Pod tabelką zostało wyjaśnione jak należy tabelkę wykorzystać.
| Kolor | Wartość | Mnożnik | Tolerancja | TWR |
|---|---|---|---|---|
| czarny | 0 | 1 Ω | - | |
| brązowy | 1 | 10 Ω | - | 100 ppm/K |
| czerwony | 2 | 100 Ω | - | 50 ppm/K |
| pomarańczowy | 3 | 1 kΩ | - | 15 ppm/K |
| żółty | 4 | 10 kΩ | - | 25 ppm/K |
| zielony | 5 | 100 kΩ | - | |
| niebieski | 6 | 1 MΩ | - | |
| fioletowy | 7 | 10 MΩ | - | |
| szary | 8 | 100 MΩ | - | |
| biały | 9 | 1 GΩ | - | |
| brązowy | - | - | ± 1% | |
| złoty | - | 0,1 Ω | ± 5% | |
| srebrny | - | 0,01 Ω | ± 10% |
Przed przystąpieniem do odczytywania danych zapisanych przy pomocy kodu paskowego należy określić lewą i prawą stronę rezystora, ponieważ dane są zawsze odczytywane od lewej do prawej. Zazwyczaj można to określić znajdując po złotym lub srebrny pasku, który zawsze występuje na ostatniej lub przedostatniej pozycji.
Dwa pierwsze paski w tym przypadku to zakodowana liczba. Obie wartości należy odczytać używając kolumny wartość. Odczytane cyfry należy zapisać koło siebie. Trzeci pasek to mnożnik przez który należy pomnożyć wcześniej odczytaną liczbę. W ten sposób została oczytana rezystancja opornika. Ostatni pasek oznacza tolerancję opornika. Może się zdarzyć, że nie ma czwartego paska - wtedy tolerancja wynosi ± 20%.
Przykładowo warto przyjrzeć przedstawionemu rezystorowi. Składa się on z czterech pasków. Pierwszy pasek ma wartość 4, a drugi 7 co oznacza, że razem tworzą liczbę 47. Teraz tę wartość należy pomnożyć przez mnożnik, którym jest trzeci pasek. Ma on wartość 1 kΩ. Oznacza to, że pokazany opornik ma wartość 47 kΩ. Na koniec pozostaje oczytać tolerancję odbiornika, która wynosi ± 5%.
W tym przykładzie pierwszy pasek ma wartość 5, a drugi 0 co oznacza, że wartość zakodowana na dwóch pierwszych paskach to 50. Mnożnik w tym przypadku to 100 Ω, a tolerancja wynosi ± 10%.
Ostatecznie jest to rezystor o oporze 5 kΩ i tolerancji ± 10%.
Rezystory pięciopaskowe mają zakodowaną wartość na pierwszych trzech paskach (w przeciwieństwie do dwóch pasków na czteropaskowych). Czwarty pasek oznacza mnożnik, a ostatni tolerancję. Sposób odczytywania zakodowanych danych jest analogiczny do wcześniej przedstawionego procesu. Oto przykładowe rezystory mające po pięć pasków:
Pierwsze trzy paski oznaczają zakodowaną liczbę, dlatego należy kolejno odczytać ich wartości, a następnie zapisać koło siebie cyfry. Dla tego rezystora będą to 6, 2 oraz 0 czyli łącznie 620. Mnożnik wynosi 0.01, a tolerancja 10%.
Przedstawiony rezystor stawia opór 6.2 Ω i tolerancja wynosi ± 10%.
W tym przykładzie zakodowana liczba to: 7, 7 i 5 czyli 775. Użyty mnożnik to 1 Ω,a tolerancja wynosi 5%.
Jest to rezystor 775 Ω, ± 5%.
Rezystory sześciopaskowe są używane wszędzie gdzie wymagana jest bardzo duża precyzja. Dodatkowy szósty pasek oznacza jak zmienia się rezystancja w zależności od temperatury. Poza tym odczytywanie rezystora odbywa się w taki sam sposób jak w przypadku opornika z pięcioma paskami.
Zakodowana liczba to: 1, 4 i 0, a użyty mnożnik to 10 kΩ czyli wartość wynosi 1.4 MΩ. Tolerancja wynosi 10%. Wartość rezystancji niewiele się zmienia w trakcie zmiany temperatury. W tym przypadku zmiana wynosi 15 ppm/K.
Jest to rezystor 1.4 MΩ, ± 10%, TWR:15 ppm/K.
Do szybkiego obliczenia oporu rezystora można posłużyć się gotowymi aplikacjami, które pozwalają wprowadzić kolorowy kod, a na tej podstawie obliczą opór. W tym celu można skorzystać z tego rozwiązania.